۱۲ مرد خشمگین (به انگلیسی: ۱۲ Angry Men) فیلمی درام محصول سال ۱۹۵۷ آمریکاست که براساس داستانی تلویزیونی به همین نام نوشته رجینالد روز و به کارگردانی سیدنی لومت ساخته شده‌است. (ویکی پدیا) داستان فیلم در مورد هیئت منصفه ای ۱۲ نفره است که باید در مورد گناهکار بودن یا بی گناهی نوجوانی هجده ساله که به اتهام قتل پدرش دستگیر شده است، تصمیم گیری کنند. شواهد متعددی نشان از قاتل بودن نوجوان دارد اما وی این اتهام را قبول ندارد.
هیئت منصفه باید در خصوص تصمیم به گناهکار بودن یا بی گناهی به صورت متفق و یکپارچه رأی بدهند. در ابتدای کار ۱۱ نفر رأی به گناهکار بودن می دهند و فقط یک نفر می گوید باید شواهد را به طور دقیق بررسی کنیم. دیگران از این که با ساز مخالف این یک نفر نمی توانند کار را تمام کنند و برای رسیدگی به امورات شخصی از دادگاه خارج شوند کلافه شده اند.
شخصی که همرنگ جماعت نشده است و یقین دارد نوجوان بی گناه است، دیگران را در تصمیمشان دچار تردید می کند و در نهایت با بررسی دقیق و موشکافانه تمامی شواهد و مدارک هر ۱۲ نفر رأی به بیگناهی متهم می دهند.
از این فیلم ۹۶ دقیقه ای نکات و برداشت های گوناگونی می توان استنباط نمود اما به چند مورد بسنده می شود:
اولویت همرنگی با حق و حقیقت نسبت به همرنگی با جماعت
گاهی اوقات پیش می آید به خاطر همرنگی با جماعت از دیدگاه و نظر خود عدول می کنیم فارغ از اینکه نظر جماعت درست است یا غلط. محققان طی بررسی ها و آزمایشاتی که انجام داده اند به این نتیجه رسیدند که اگر یک نفر مخالفت خود را با نظر اشتباه جمعی ابراز کند، دیگرانی از همان جمع جرئت و جسارت ابراز عقیده و به اصطلاح عدم همرنگی با جماعت را پیدا می کنند. اگر میبینی سخن جماعت خلاف حق است منتظر دیگری نباش و آن نفر اول خودت باش. کما اینکه در این فیلم یک نفر با ایستادگی بر عقیده خویش توانست دیدگاه ۱۱ نفر دیگر را تغییر دهد و بیگناهی را از رفتن به بالای دار نجات دهد.
پرهیز از ساده انگاری مسائل پیچیده و پیچیده کردن مسائل ساده
از ۱۲ عضو هیئت منصفه ۱۱ نفرشان به علل گوناگون دوست داشتند همه چیز را ساده ببینند و سریع بر اساس ظواهر امر رآی به گناهکار بودن نوجوان بدهند و به تماشای مسابقه و یا دیگر امور روزمره شان بپردازند در صورتی که پرونده ای که برای تصمیم گیری به آنها داده شده بود دارای جوانب پیچیده بود و توجه به تمامی ابعاد و جزئیات شواهد و مدارک ضرورت داشت. لازم به ذکر است همانگونه که ساده انگاری مسائل پیچیده مشکل آفرین است، پیچیده کردن مسائل ساده نیز محل اشکال است.
صبر و دقت و توجه به جزئیات
در فیلم شخص شماره ۸ تلاش می کند دیگر اعضای هیئت منصفه را متقاعد کند که رأی آنها اهمیت حیاتی دارد و نباید سرسری و با عجله درباره ی آینده و زندگی دیگران تصمیم بگیرند. بنابراین جلسه ای که اعضا می خواستند چند دقیقه ای به پایان برسد، به یک و نیم ساعت بحث می انجامد و پرونده کاملاً روشن می شود و هیئت منصفه نظر خود را مبنی بر بی گناهی متهم اعلام می کند.
اگر شما هم به تماشای این فیلم نشسته اید، می توانید برداشت های آزادتان از این فیلم را در قسمت دیدگاه ها بیان نمایید.
مهدی کمالی
۲۶ تیر ۹۷